Bugünlerde bulaşıcı bir hastalık gibi siteden siteye yayılan bir kelime var, AJAX! Ne de çok duyar olduk bu kelimeyi! Ben de yeter artık deyip incelemeye ve öğrenmeye başladım. Aslına bakarsanız korktuğum kadar da zor değilmiş ;) Bu yazımdan itibaren hem kendim hem de sizin için AJAX’la ilgili ders şeklinde makaleler yazıp, kullanışlı örnekler vereceğim.
İşe AJAX’ın açılımı ile başlayalım. Asynchronous JavaScript and XML yani Asenkron(eş zamanlı olmayan) Javascript ve XML. AJAX yeni bir programlama dili değildir. Sadece varolan dillerin (html, php, javascript, asp…) birlikte kullanılmasını sağlayan bir yöntemdir.
Genel web geliştirme tekniğinde sunucuya veri göndermek için formlar ve linkler kullanılır ve bunlar başka bir pencereye ya da çerçeveye bilgileri gönderir. Bu da internetiniz ne kadar hızlı olursa olsun zaman alır(en azından AJAX’a kıyasla). AJAX ile bu mantık değişiyor. Artık veri alışverişi için bilgiyi başka bir sayfaya göndermek ve bu sayfada değerlendirmek zorunda değilsiniz. Diğer bir deyişle AJAX sayfa yenilenmeden sunucuyla iletişime geçilmesine imkan veriyor.
AJAX’ı daha iyi anlayabilmeniz için bir örnek verelim. Mesela bir iletişim formu oluşturmak istiyorsunuz ve kullanıcının mutlaka e-posta adresini girmesini istiyorsunuz.
- Eski yöntem ile kullanıcı bütün bilgileri girer, gönder tuşuna basar ve yeni sayfada kontol yapılır. Eğer boş bırakılmışsa gerekli bilgiyi doldurması için kullanıcı uyarılır ve düzeltince yine gönderir ve bu böyle devam eder. Form her kontrolden sonra yeniden gönderilir.
- AJAX ile form doldurulduktan sonra gönder tuşuna basılığında yeni bir sayfa açılmaz. Form aynı sayfada kontrol edilir. Kontrol sonucunda gerekli uyarı yapılır. Eğer gerekli bilgiler doldurulmuşsa mesaj gönderildi yazar ve işlem biter. Resimde AJAX ile kontrol edilmiş ve boş bırakıldığı farkedilmiş bir kutucuk bulunmakta.
Görüldüğü gibi ikinci uygulamada yeni bir sayfanın açılmasını beklemek zorunda kalmadık ;) Doğal olarak işlemimiz oldukça hızlı bir şekilde tamamlandı. Yeni sayfayı beklemek falan tarihe karıştı yani :)
Aslında çoğumuz AJAX uygulamalarıyla karşılaşmışızdır. Örneğin Gmail’in her yerinden AJAX fışkırır. Yeni bir e-posta yazıp gönder tuşuna bastığınızda başka bir sayfaya yönlenmediğini farkettiniz mi? Anında “iletiniz gönderildi” diyor.
Sanırım bu açıklamalarımdan sonra kafanızda bir şeyler canlanmıştır. Henüz tam anlayamadıysanız da üzülmeyin. Henüz yolun başındayız. Bundan sonraki AJAX’la ilgili makalemde örnek bir uygulama yapacağım ve bu yöntemin nasıl kullanıldığını anlatacağım. Tabi eğer programlama bilginiz yoksa sonraki yazılarımda anlattıklarımdan bir şey anlayamazsınız.
